woensdag 28 september 2016

Groot, groter, grootst

Welke dino is het grootst? Ga naar Naturalis (nadat ze verbouwd hebben, tenminste) en word daar geconfronteerd met het reusachtige geraamte van Camarasaurus.

Bron: Naturalis
Het is zonder twijfel een kolos, zeker als je gewend bent olifanten en giraffen "groot" te noemen. En toch is deze Camarasaurus met 15 meter heel bescheiden voor een sauropode. Nee, dan Berlijn! Daar hebben ze een volledig skelet van Giraffatitan (voorheen Brachiosaurus *) van meer dan 25 meter; het grootste complete dinosaurusskelet ooit gevonden.

Giraffatitan - the artist formerly known as Brachiosaurus - in Berlijn. Afbeelding: Axel Mauruszat
Een tijdlang werd Brachiosaurus in de boekjes genoemd als de grootste dino van allemaal. Groter kunnen ze vast niet worden. Want ja, er moet toch een limiet zitten aan hoe groot een landdier kan worden? Je hebt sterke poten nodig om op te staan, een sterke nek om zijn eigen gewicht te dragen, een sterk hart om het bloed overal te krijgen. Je moet zo ontzettend veel eten om zo'n lijf in leven te houden dat je nergens anders mee bezig bent. Daar zit een grens aan, zou je denken.
Had Giaffatitan een absurd gespierde nek nodig? Dit is nu ontkracht. Afbeelding: John Conway
Het grootste dier allertijden, ondertussen, bleef gewoon onze eigen blauwe vinvis; zijn 33 meter werd lange tijd door geen dino geëvenaard. In het water is groot zijn niet zo'n probleem, omdat je je eigen gewicht niet hoeft te dragen. Een aangespoelde walvis wordt onverbiddelijk door zijn eigen gewicht verpletterd.

Een aangespoelde walvis overleeft zelden. Bron: BBC
Maar het bleef niet bij Brachiosaurus. Vanaf de jaren '90 doken steeds meer dino's op die hem naar de kroon steken. Supersaurus, Argentinosaurus, Puertasaurus en Sauroposeidon worden allemaal rond de 35 meter of meer geschat. Ook oude bekenden als Diplodocus en Apatosaurus bleken groter te kunnen worden dan we lang hadden gedacht. En dan is er nog het gegeven dat zelfs de grootste exemplaren die we kennen wellicht niet eens helemaal volgroeid zijn. Het is nu vrij zeker dat de blauwe vinvis in ieder geval qua lengte voorbijgestreefd werd door de grootste sauropoden (gewicht is een ander verhaal).
Langer dan de walvis, maar niet zwaarder. Bron
Een nekwervel van een enorme diplodocide werd laatst door sauropodenkenners Taylor en Wedel (bekend van hun fenomenale science-blog SV-POW) geïdentificeerd als die van Barosaurus, een dino die maarliefst zeventien nekwervels heeft. Hun berekeningen wijzen op een dier van tussen de 45 en 55 meter lang. Alleen al zijn nek is langer dan die hele Berlijnse Giraffatitan bij elkaar. Het is absurd.
Giraffatitan, mens en olifant. Barosaurus' nek moet even lang zijn als dat Giraffatitan hoog is. Hoe groot wil je ze nog hebben?
Maar de keizer van de sauropoden tot nu toe is de geheimzinnige Amphicoelias. Deze jongen werd rond 1878 beschreven door Edward Cope, één van de kemphanen van de Bone Wars. Op basis van één bot, dat verloren is gegaan, werd zijn lengte geschat op een onvoorstelbare 60 meter. Natuurlijk is dat cijfer niet heel betrouwbaar. Het is gebaseerd op data die misschien verouderd is, Cope had grote haast en werkte misschien niet heel nauwkeurig, en we hebben het oorspronkelijke bot niet meer om alles te controleren. In vergelijkingen met de grootste sauropoden wordt Amphicoelias daarom meestal weggelaten, ook omdat de rest van de arme beesten onverbiddelijk in zijn schaduw staat.

Oeps, ik zag jullie niet daarbeneden. Bron: Wikimedia Commons
Een dino van 60 meter? Bijna twee keer zo lang als een blauwe vinvis? Zou het kunnen? Het is niet onmogelijk! The sky is the limit, dat lijkt het verhaal te zijn bij de sauropoden. Hoe kunnen zulke reusachtige dieren leven? Hoe zijn ze ooit ontstaan? Hoe krijgen ze dat immense, zware lijf in beweging? Hoe kan een ecosysteem zulke extreme dieren ondersteunen? Allemaal boeiende vragen... voor een volgende keer.

*Brachiosaurus bestaat nog steeds, en is een nauwe verwant van Giraffatitan. Brachiosaurus is een Amerikaanse soort, Giraffatitan een Afrikaanse. Ze zijn ongeveer even groot.

Meer lezen?
https://svpow.com/2016/09/16/how-horrifying-was-the-neck-of-barosaurus/
https://svpow.com/2016/02/18/dinosaur-life-histories-are-plicomcated/
http://scienceblogs.com/tetrapodzoology/2009/12/28/biggest-sauropod-ever-part-i/
http://scienceblogs.com/tetrapodzoology/2010/01/07/biggest-sauropod-ever-part-ii/

Geen opmerkingen:

Een reactie posten